Ανάμεσα στους παλαιούς ναούς της Κύπρου και ειδικότερα της εκκλησιατικής περιφέρειας Πάφου, είναι και ο αρχαιός ναός της Παναγίας της Διακινούσας, που βρίσκεται σε μια κοιλάδα στα νοτιοδυτικά του Πραστειού Αυδήμου. Η ιστορική πορεία του ναού ανάγεται στα πρωτοχριστιανικά χρόνια. Σύμφωνα με την παράδοση, ο ναός της Παναγίας σχετίζεται με τη φύγη των Χριστιανών από τα μεγάλα αστικά κέντρα, λόγω των διωγμών που υπέστησαν από τους Εβραίους και αργότερα από τους ειδωλολάτρες. Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, κατα τις δύσκολες εποχές των Μέσων Χρόνων στην Κύπρο, εμφανίστηκαν πολλές ασθένεις, οι οποίες ήταν αθεράπευτες και προκαλούσαν μαζικούς θανάτους. Την περίοδο αυτή η φοβερή ασθένεια της πανούκλας, η οποία ονομαζόταν και ” Μαύρος Θάνατος” έφτασε και στα όρια του Πραστειού της Αυδήμου. Η πανούκλα καθημερίνα θέριζε στην κυριολέξια τους ανθρώοπους, εξαφανίζοντας πόλεις, χωρία και οικισμούς.
Ο πανικός και ο φόβος κατέβαλε όλους τους κατοίκους του χωριού, οι οπόιοι βρέθηκαν μπροστά στον κίνδυνο της εξαφάνισης.
Αφού δεν είχαν που αλλού να στρέψουν τις ελπίδες τους και να ζητήσουν βοήθεια, στράφηκαν προς την Παναγία, της οποίας ο ναός βρισκόταν στο χωριό. Η Παναγία, μπροστά στις παρακλήσεις των παλαιοτέρων και στα κλάματα των νεοτέρων, συμπόνεσε τους κατοίκους και όπως ανφέρει η παράδοση κυνήγησε τον ”Μαύρο Θάνατο” και αφού τον εντόπισε σε κάποια περιοχή του χωριού, η οποία ονομάζεται ”Παθκία της Παναγίας” τον σκότωσε, ελευθερώνοντας έτσι τους ανθρώπους από την επάρατη νόσο. Πρέπει να αναφέρουμε ότι, για πολλά ακόμη χρόνια, σύμφωνα με την παράδοση, πολλόι κάτοικοι του χωριού εξακολουθούσαν να βλέπουν την Παναγία να εξέρχεται από τον ναό της και να κινείται ανάμεσα στα σοκάκια του χωριού. Από το γεγονός αυτό, αλλα και από το πιο πάνω θαύμα, η Παναγία ονομάστηκε ” Παναγία η Διακινούσα”, αυτή δηλαδή που κινείται μέσα στο χωριό και το προστατεύει.
Στα όρια της κοινότητας Πραστειού βρίσκονται κατάλοιπα και άλλων εκκλησιαστικών μνημείων, τα οποία καταστράφηκαν από τον πανδαμάτορα χρόνο, αλλά και από άλλες αιτίες. Ανάμεσα σ’αυτά είναι το παρεκκλήσι της Αγίας Ελένης, το οποίο βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της κοινότητας του Πραστειού, μεταξύ των περιοχών Αλουποχάρα, Κοκκινόμαντρα και Αγία Ελένη. Στο μέρος αυτό σώζονται ερείπια του παλαιού ναού της Αγίας Ελένης. Η Άγία τιμάται στην Κύπρο από τον 4ο αιώνα, από τότε δηλαδή που ήρθε στο νησί και μας άφησε μέρος από τα ιερά κειμήλια που μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη, μετά την ανεύρεση του Τίμιου και Ζωοποιού Σταυρού του Κύριου μας στα Ιεροσόλυμα.
Το μικρό παρεκκλήσι της Αγίας Ελένης σώζει μέρος από τη βόρεια και νότια τοιχοποιία, καθώς επίσης και μέρος από την αψίδα του Ιερού Βήματος. Στα δυτικά του ναού βρίσκεται η μεγάλη ορθογώνια πέτρα, η οποία έχει στο κέντρο της άνοιγμα. Η πέτρα αυτή, πολύ πιθανόν, να προέρχεται από κάποιο παλαιό ελαιοτριβείο.
Σε μικρή απόσταση βορειοδυτικά του ναού της Παναγία της Διακινούσας και νότια του Κοινοτικού Πάρκου που φέρει το όνομα του Αρχαγγέλου, βρίσκεται το ερειπωμένο σήμερα παρεκκλήσι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, το οποίο χρονολογείται στον 13ο αιώνα. Ο ναός αυτός αποτελούσε παλαιότερα ένα από τα σημαντικά εκκήσιαστικά μνημεία του Πραστειού μέχρι την καταστροφή του που επήλθε σε άγνωστο για μας χρόνο.
Εκέινο που απέμεινε σήμερα από τον ναό είναι ο βόρειος τοίχος, τμήμα της αψίδας του Ιερού Βήματος στα ανατολικά και το θεμέλιο του νότιου και δυτικού τοίχου. Δυστυχώς δεν διασώζονται πολλές πληροφορίες για το παρεκκλήσι του Αρχαγγέλου, το οποίο αποτελούσε σύμφωνα με την τοπική παράδοση καθολικό μικρού μοναστηριού.
Στο τέλος του 19ου – αρχές του 20ου αιώνα, όταν το εκκλησίασμα του χωριού αυξήθηκε σε τέτοιο βαθμό που δεν χωρούσε πια στον μικρό ναό της Παναγίας, κρίθηκε απαραίτητη η ανέγερση νέου ενορίακου ναού της κοινότητηας. Αφού βρέθηκε ο κατάλληλος χώρος , ξεκίνησε η οικοδόμηση του στο κέντρο του χωριού και αφιερώθηκε στον αγαπημένο μαθητή Του Χριστού, Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο. Η αποπεράτωση του νέου περικαλλούς ναού ολοκληρώθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και συγκεκριμένα το 1905, όπως αναγράφει σχετική επιγραφή που βρίσκεται μέσα σε πλαίσιο που φέρει ανάγλυφο σταυρό πάνω από τη νότια είσοδο της εκκλησίας.
Με την ανγέγερση του νέου ναού, ο προϋπάρχων ναός της Παναγίας μετατράπηκε σε παρεκκλήσι και ναό κοιμητηριού. Ο νέος ναό του χωριού οικοδομήθηκε σύμφωνα με τον τύπο του νεογοτθικού ρυθμού, όπως έχουν οικοδομηθεί πάρα πολλοί ναοί στην Κύπρο την περίοδο αυτή. Η εκκλησία δεν έχει πολλά παράθυρα εκτός από δυο μεγάλα τα οποία βρίσκονται στο βορειοανατολικό και νοτιοανατολικό μέρος του ναού αντίστοιχα και οκτώ μικρούς κυκλικούς φεγγίτες στο ύψος της στέγης.
Στο χωριό Πραστειό Αυδήμου υπάρχουν πολλές υπέροχες εκκλησίες. Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου, η εκκλησία της Παναγίας Διακινούσας, η εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ (Ερείπια) και η εκκλησία της Αγίας Ελένης (Ερείπια).