Ιστορία
Πράστιο : Ιστορική Αναδρομή
Το μεικτό χωριό Πραστειό, το οποίο διοικητικά ανήκει στην επαρχία Λεμεσού και εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Πάφου, βρίσκεται 40 χιλιόμετρα δυτικά της πόλης της Λεμεσού και 45 χιλιόμετρα της Πάφου. Λόγω της γετνίασης του με το χωριό Αυδήμου είναι γνωστό ως Πραστειό (Αυδήμου). Το τοπίο της περιοχής είναι πολύ όμορφο, αφού από τα νότια φαίνονται οι παράλιες περιοχές και από τα βόρεια οι ορεινές περιοχές της Κύπρου. Το υψόμετρο του χωριού ανέρχεται στα 380 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Εξαιτίας της διαμόρφωσης του εδάφους, στο χωριό καλλιεργούνταν εποχιακά φυτά, σιτηρά, αρκετές χαρουπιές και ελιές. Σήμερα, οι δραστηριότητες των κατοίκων έχουν μειωθεί αρκετά, αλλά το Πραστειό εξακολουθεί να αποτελεί ακόμη μια καθαρά γεωργοκτηνοτροφική περιοχή. Από συκοινωνιακή άποψη, το χωριό συνδέεται στα βόρεια με την Πάχνα από την οποία απέχει μόλις 6 χιλιόμετρα και στα νοτιοδυτικά με το χωριό Αυδήμου από το οποίο απέχει 5 χιλιόμετρα. Μέσω της Αυδήμου το χωριό δυνδέεται με τον αυτοκινητόδρομο Λεμεσου – Πάφου.
Γειτονικά χωριά του Πραστειού είναι επίσης η Αλέκτωρα και ο Άγιος Αμβρόσιος. Το Πραστειό ήταν μέχρι το 1975, ένα από τα μεικτά χωρία της Κύπρου στα οποία διέμεναν Ελληνοκύπριοι (Χριστιανοί) και μικρός αριθμός Τουρκοκυπρίων (Μουσουλμάνοι). Η εγκατάσταση των Μουσουλμάνων γενικότερα στην Κύπρο και ειδικότερα στα μεικτά χωριά ξεκινά μετά τον 16ο αιώνα, κατά τα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας που άρχισε επίσημα το 1571. Από τότε, πολλές περιοχές της Κύπρου δέχτηκαν εποίκηση από τους Τούρκους κατακτήτες.
Πέρα από τους ξένους Μουσουλμάνους που ήρθαν στην Κύπρο, υπάρχουν και οι περιπτώσεις των Λατίνων κατοίκων του νησιού, οι οποίοι για να διασώσουν τη ζωή τους μετά το 1571, ασπάσθηκαν ομαδικά τον Ισλαμισμό και συνεργάστηκαν με τους Οθωμανούς. Το φαινόμενο του εξισλαμισμού συνεψίστηκε μέχρι και τον 19ο αιώνα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλά χωρία της Κύπρου να θεωρούνται ως αμιγώς μουσουλμανικά χωριά και πολλά άλλα ως μεικτά, δηλαδή να ζουν σ’ αυτά Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, από τους οποίους, αρκετοί ήταν εξισλαμισμένοι Χριστιανοί.
Ένα από αυτά τα μεικτά χωριά ήταν μέχρι το 1974 και το Πραστειό (Αυδήμου) όπως και άλλα γνωστά γειτονικά χωριά, τα οποία ήταν μεικτά μέχρι το 1975, χρόνια κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η μαζική μεταφορά των Τουρκοκυπρίων από ολόκληρη την Κύπρο στις κατεχόμενες υπό των τουρκικών στρατευμάτων ελληνοκυπριακές περιοχές του νησιού.
Το 1976 οι κάτοικοι του Πραστείου που ήταν όλοι Ελληνοκύπριοι ανέρχονταν στους 266, για να μειωθούν στους 249 το 1982. Στην απογραφή του 2001 οι κάτοικοι μειώθηκαν στους 233. Σήμερα, στο χωρίο διαμένουν πέραν των 270 μόνιμων κάτοικων. Ανάμεσα σ’αυτούς βρίσκονται Άγγλοι υπήκοοι. Κατά τις μεγάλες όμως γιορτές της Εκκλησίας μας, όπως το Πάσχα, τα Χριστούγεννα και τον Δεκαπενταύγουστου, αλλά και τους καλοκαιρινούς μήνες, ο χωριό αναζωογονείται, αφού πάρα πολλοί απόδημοι και φίλοι της κοινότητας επιστρέφουν στο χωριό, για να ζήσουν λίγες στιγμές ξεγνοιασιάς μακριά από τον θόρυβο της πόλης.
Σ ’αυτό συμβάλλουν πολύ οι υποδομές που υπάρχουν στο χωριό και τα κίνητρα που δίνονται προς τους νέους για να παραμείνουν στην κοινότητα τους.
Η ονομασία και η πορεία του Πραστειού μέσα στον χρόνο
Σύμφωνα με τον Νέαρχο Κληρίδη στο έργο του Χωριά και Πολιτείες της Κύπρου, το όνομα του χωριού προήλθε από την λέξη προάστειον. Από το προάστειον σχηματίστηκε η λέξη πρεαστείον, που χρησιμοποιήθηκε πολύ από τους Βυζαντινούς. Από την λέξη αυτή γαίνεται ότι σχηματίστηκε αργότερα από τους Κυπρίους η λέξη πρασκειόν ή πραστειό, η οποία αποδόθηκε σε μικρούς οικισμούς της Κύπρου που βρίσκονταν κοντά στις πόλεις (άστυ), αν και αυτό δεν ισχύει απόλυτα, αφού τα περισσότερα από τα γνωστά χωρία με τον όνομα Πραστειό δεν βρίσκονται κοντά σε πόλεις.
Η μοναδική εξήγηση για το θέμα αυτό είναι το γεγονός ότι τα χωρία αυτά βρίσκονται κοντά σε μεγάλα αγροτικά κέντρα, όπως για παράδειγμα η Αυδήμου, το Κολόσσι, το Κοιλάνι κ.ά. Υπάρχει βέβαια και η άλλη άποψη, η οποία αναφέρει ότι η ονομασία Πραστειό προέρχεται από τους μικρούς οικισμούς που υπήρχαν σε διάφορες περιοχές της Κύπρου, χωρίς κατ’ ανάγκη να βρίσκονται κοντά στις μεγάλες πόλεις. Η ονομασία αυτή ήταν πολύ διαδεδομένη στα μεσαιωνικά χρόνια, όταν μικροί οικισμοί ονομάζονται ‘’πραστειά’’ υπό την έννοια των μικρών γεωργικών οικισμών, οι οποίοι βρίσκονται κοντά σε μεγάλους οικισμούς στους οποίους και ανήκαν.
Οι Τούρκοι ονόμαζαν το μέρος αυτό Yuvali, που σημαίνει ‘’φωλιά’’, χωρίς να γνωρίζουμε τον λόγο. Πολύ πιθανόν το χωριό αυτό να μην ήταν ορατό από μακριά και να ήταν χτισμένο όπως μια μικρή φωλιά, η οποία δεν φαίνεται εύκολα. Αν προσέξουμε και το άλλο γνωστό ομώνυμο χωριό που βρίσκεται στα ανατολικά της Λεμεσού, το Πραστειό Κελλακίου, θα διαπιστώσουμε ότι βρίσκεται ‘’κρυμμένο’’ σε μια περιοχή που έχει ορατότητα προς τα παράλια της Λεμεσού, αλλά δεν φαίνεται εύκολα. Με αυτήν την έννοια ταιριάζει με την τουρκική ονομασία, χωρίς αυτό να είναι βέβαια απόλυτο.
Μερικοί μελετητές υποστηρίζουν ότι η ονομασία Πραστειό προέρχεται από τη γαλλική μεσαιωνική λέξη prasti που σημαίνει ‘’χωράφι’’. Επρόκειτο δηλαδή για τοπωνύμιο αγροκτημάτων που ανήκαν σε κάποια φέουδα. Με την ίδια ονομασία παρουσιάζονται και τα υπόλοιπα τέσσερα ομώνυμα χωρία της Κύπρου, τα οπ έχουν την αρχή τους στα μεσαιωνικά χρόνια, με σπουδαιότερο και πιο γνωστό στην Κύπρο το Πραστειό Μεσαορίας ή Sigouri.
Το Πραστειό Αυδήμου, βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως prastio και ως prasmo. Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Κύπριος χρονογράφος του 15ου αιώνα, Λεόντιος Μαχαιράς, που το αναφέρει ως Πραστειό της Αυβδήμου, τοποθεσία όπου έφθασαν οι Μαμελούκοι το 1426. Ο Μαχαιράς ίσως αναφέρεται στο ομώνυμο χωριό της Πάφου που βρισκόταν σε άλλη παραθαλάσσια τοποθεσία, νότια του χωριού Αυδήμου. Από το μέρος αυτό, οι Μαμελούκοι προχώρησαν προς το κέντρο του νησιού λεηλατώντας και καταστρέφοντας τις περιοχές απ’ όπου περνούσαν. Με τα στοιχεία αυτά αποδεικνύεται ότι η περιφέρεια της Αυδήμου θα είχε περισσότερο από ένα χωριό με την ονομασία Πραστειό την τότε περιοχή.
Εξαιτίας της διαμόρφωσης του εδάφους, στο χωριό καλλιεργούνταν εποχιακά φυτά, σιτηρά, αρκετές χαρουπιές και ελιές. Σήμερα, οι δραστηριότητες των κατοίκων έχουν μειωθεί αρκετά, αλλά το Πραστειό εξακολουθεί να αποτελεί ακόμη μια καθαρά γεωργοκτηνοτροφική περιοχή. Από συκοινωνιακή άποψη, το χωριό συνδέεται στα βόρεια με την Πάχνα από την οποία απέχει μόλις 6 χιλιόμετρα και στα νοτιοδυτικά με το χωριό Αυδήμου από το οποίο απέχει 5 χιλιόμετρα. Μέσω της Αυδήμου το χωριό δυνδέεται με τον αυτοκινητόδρομο Λεμεσου – Πάφου.
Γειτονικά χωριά του Πραστειού είναι επίσης η Αλέκτωρα και ο Άγιος Αμβρόσιος. Το Πραστειό ήταν μέχρι το 1975, ένα από τα μεικτά χωρία της Κύπρου στα οποία διέμεναν Ελληνοκύπριοι (Χριστιανοί) και μικρός αριθμός Τουρκοκυπρίων (Μουσουλμάνοι). Η εγκατάσταση των Μουσουλμάνων γενικότερα στην Κύπρο και ειδικότερα στα μεικτά χωριά ξεκινά μετά τον 16ο αιώνα, κατά τα μαύρα χρόνια της Τουρκοκρατίας που άρχισε επίσημα το 1571. Από τότε, πολλές περιοχές της Κύπρου δέχτηκαν εποίκηση από τους Τούρκους κατακτήτες.
Πέρα από τους ξένους Μουσουλμάνους που ήρθαν στην Κύπρο, υπάρχουν και οι περιπτώσεις των Λατίνων κατοίκων του νησιού, οι οποίοι για να διασώσουν τη ζωή τους μετά το 1571, ασπάσθηκαν ομαδικά τον Ισλαμισμό και συνεργάστηκαν με τους Οθωμανούς. Το φαινόμενο του εξισλαμισμού συνεψίστηκε μέχρι και τον 19ο αιώνα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα πολλά χωρία της Κύπρου να θεωρούνται ως αμιγώς μουσουλμανικά χωριά και πολλά άλλα ως μεικτά, δηλαδή να ζουν σ’ αυτά Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, από τους οποίους, αρκετοί ήταν εξισλαμισμένοι Χριστιανοί.
Ένα από αυτά τα μεικτά χωριά ήταν μέχρι το 1974 και το Πραστειό (Αυδήμου) όπως και άλλα γνωστά γειτονικά χωριά, τα οποία ήταν μεικτά μέχρι το 1975, χρόνια κατά την οποία πραγματοποιήθηκε η μαζική μεταφορά των Τουρκοκυπρίων από ολόκληρη την Κύπρο στις κατεχόμενες υπό των τουρκικών στρατευμάτων ελληνοκυπριακές περιοχές του νησιού.
Το 1976 οι κάτοικοι του Πραστείου που ήταν όλοι Ελληνοκύπριοι ανέρχονταν στους 266, για να μειωθούν στους 249 το 1982. Στην απογραφή του 2001 οι κάτοικοι μειώθηκαν στους 233. Σήμερα, στο χωρίο διαμένουν πέραν των 270 μόνιμων κάτοικων. Ανάμεσα σ’αυτούς βρίσκονται Άγγλοι υπήκοοι. Κατά τις μεγάλες όμως γιορτές της Εκκλησίας μας, όπως το Πάσχα, τα Χριστούγεννα και τον Δεκαπενταύγουστου, αλλά και τους καλοκαιρινούς μήνες, ο χωριό αναζωογονείται, αφού πάρα πολλοί απόδημοι και φίλοι της κοινότητας επιστρέφουν στο χωριό, για να ζήσουν λίγες στιγμές ξεγνοιασιάς μακριά από τον θόρυβο της πόλης.
Σ ’αυτό συμβάλλουν πολύ οι υποδομές που υπάρχουν στο χωριό και τα κίνητρα που δίνονται προς τους νέους για να παραμείνουν στην κοινότητα τους.
Η ονομασία και η πορεία του Πραστειού μέσα στον χρόνο
Σύμφωνα με τον Νέαρχο Κληρίδη στο έργο του Χωριά και Πολιτείες της Κύπρου, το όνομα του χωριού προήλθε από την λέξη προάστειον. Από το προάστειον σχηματίστηκε η λέξη πρεαστείον, που χρησιμοποιήθηκε πολύ από τους Βυζαντινούς. Από την λέξη αυτή γαίνεται ότι σχηματίστηκε αργότερα από τους Κυπρίους η λέξη πρασκειόν ή πραστειό, η οποία αποδόθηκε σε μικρούς οικισμούς της Κύπρου που βρίσκονταν κοντά στις πόλεις (άστυ), αν και αυτό δεν ισχύει απόλυτα, αφού τα περισσότερα από τα γνωστά χωρία με τον όνομα Πραστειό δεν βρίσκονται κοντά σε πόλεις.
Η μοναδική εξήγηση για το θέμα αυτό είναι το γεγονός ότι τα χωρία αυτά βρίσκονται κοντά σε μεγάλα αγροτικά κέντρα, όπως για παράδειγμα η Αυδήμου, το Κολόσσι, το Κοιλάνι κ.ά. Υπάρχει βέβαια και η άλλη άποψη, η οποία αναφέρει ότι η ονομασία Πραστειό προέρχεται από τους μικρούς οικισμούς που υπήρχαν σε διάφορες περιοχές της Κύπρου, χωρίς κατ’ ανάγκη να βρίσκονται κοντά στις μεγάλες πόλεις. Η ονομασία αυτή ήταν πολύ διαδεδομένη στα μεσαιωνικά χρόνια, όταν μικροί οικισμοί ονομάζονται ‘’πραστειά’’ υπό την έννοια των μικρών γεωργικών οικισμών, οι οποίοι βρίσκονται κοντά σε μεγάλους οικισμούς στους οποίους και ανήκαν.
Οι Τούρκοι ονόμαζαν το μέρος αυτό Yuvali, που σημαίνει ‘’φωλιά’’, χωρίς να γνωρίζουμε τον λόγο. Πολύ πιθανόν το χωριό αυτό να μην ήταν ορατό από μακριά και να ήταν χτισμένο όπως μια μικρή φωλιά, η οποία δεν φαίνεται εύκολα. Αν προσέξουμε και το άλλο γνωστό ομώνυμο χωριό που βρίσκεται στα ανατολικά της Λεμεσού, το Πραστειό Κελλακίου, θα διαπιστώσουμε ότι βρίσκεται ‘’κρυμμένο’’ σε μια περιοχή που έχει ορατότητα προς τα παράλια της Λεμεσού, αλλά δεν φαίνεται εύκολα. Με αυτήν την έννοια ταιριάζει με την τουρκική ονομασία, χωρίς αυτό να είναι βέβαια απόλυτο.
Μερικοί μελετητές υποστηρίζουν ότι η ονομασία Πραστειό προέρχεται από τη γαλλική μεσαιωνική λέξη prasti που σημαίνει ‘’χωράφι’’. Επρόκειτο δηλαδή για τοπωνύμιο αγροκτημάτων που ανήκαν σε κάποια φέουδα. Με την ίδια ονομασία παρουσιάζονται και τα υπόλοιπα τέσσερα ομώνυμα χωρία της Κύπρου, τα οπ έχουν την αρχή τους στα μεσαιωνικά χρόνια, με σπουδαιότερο και πιο γνωστό στην Κύπρο το Πραστειό Μεσαορίας ή Sigouri.
Το Πραστειό Αυδήμου, βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως prastio και ως prasmo. Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Κύπριος χρονογράφος του 15ου αιώνα, Λεόντιος Μαχαιράς, που το αναφέρει ως Πραστειό της Αυβδήμου, τοποθεσία όπου έφθασαν οι Μαμελούκοι το 1426. Ο Μαχαιράς ίσως αναφέρεται στο ομώνυμο χωριό της Πάφου που βρισκόταν σε άλλη παραθαλάσσια τοποθεσία, νότια του χωριού Αυδήμου. Από το μέρος αυτό, οι Μαμελούκοι προχώρησαν προς το κέντρο του νησιού λεηλατώντας και καταστρέφοντας τις περιοχές απ’ όπου περνούσαν. Με τα στοιχεία αυτά αποδεικνύεται ότι η περιφέρεια της Αυδήμου θα είχε περισσότερο από ένα χωριό με την ονομασία Πραστειό την τότε περιοχή.